Een dienstregeling ontstaat

english summary – creating a train schedule for a FREMO/87 event and all it takes to complete.

Om een complete dienstregeling te maken dien je de gegevens over het arrangement, de stationsbladen van de stations en spooraansluitingen die hierin opgenomen zijn, op te nemen in de daarvoor beschikbare tools. Natuurlijk kan een dienstregeling niet worden gemaakt zonder ook rekening te houden met de bezetting van stations en het rijdend personeel. Om het geheel qua werk eens op een rijtje te zetten, zal ik alle onderdelen opsommen die hierbij nodig zijn.

Basisvoorwaarden – vastleggen
Stations en spooraansluitingen – vastleggen
Routes – vastleggen
Lijnen – vastleggen
Trein types – vastleggen
Trein stops – vastleggen
Dienstregeling – vastleggen
Afdrukken van documenten – vastleggen

Basisvoorwaarden – is eigenlijk een draaiboek met voorwaarden waaronder een samenkomst tot stand moet komen. Hierin wordt opgenomen hoe het vervoer is geregeld, typering van het arrangement met daarin opgenomen welke knooppunten er zijn (indien aanwezig), … en de speciale gevallen en situaties.

Stations en spooraansluitingen – dit is eigenlijk een karweitje dat normaal gesproken niet per arrangement opgenomen hoeft te worden, immers de meeste modules met een station of spooraansluiting zijn vrij permanent inzetbaar. Vernieuwingen daargelaten, die dienen eenmalig opgenomen te worden. De lijst (StationTrack) is ook vaak langer dan het aantal opgenomen stations en spooraansluitingen in het arrangement. Het combineren van de juiste StationTrack en het arrangement wordt vastgelegd in de routes.

Routes – hier wordt bepaald per arrangement welke routes er tussen de enkele stations en spooraansluiting bestaan. Om dit goed te kunnen invullen heb je een kilometrering nodig, dus een opsomming van de stations en spooraansluitingen en de ligging t.o.v elkaar in km uitgedrukt. Kies daarbij ook je basis, de Km 0.0. Daarnaast moet je ook baanvaksnelheden opgeven, dus zul je een afstand en snelheid berekening kunnen maken naar tijd. Immers, de afgelegde weg met een bepaalde (gemiddelde) snelheid levert een tijd op. Zowel de kilometrering als de tijd om een baanvak te overbruggen zul je zelf moeten berekenen. Er zijn formules gegeven:

Kilometrering; Baanvakafstand = afstand tussen twee aangrenzende stations of spooraansluiting in meters x schaal x taktsnelheid v/d klok.
Snelheid; Maximale snelheid binnen een baanvak – een gegeven.
Tijd; de tijd dat een baanvak wordt bereden op basis van de maximale snelheid met een correctiefactor tussen 1,4 – 1,6. Afronden op hele minuten. Bij een maximale snelheid van 60 km/h, dus 1000m/min is de kilometrering als afstand genomen. Dus bij een afstand van 2,4 kilometer en 60 km/h (1000m/min) dus 2,4 minuut. Correctiefactor 1,4 maakt daarvan 3,36 en dit wordt afgerond naar 4 minuten.

Trein types en stops – er is voor de reizigerstreinen een standaard stoptijd van 5 minuten aangehouden. Voor de buurtgoederentrein 15 minuten voor stations en aansluitingen worden apart ingeregeld. Uiteraard tijdens het plannen van de treinenloop kan alles nog individueel (=per trein) worden aangepast aan de situatie (handelingstijd, kruistijd).

Dienstregeling – deze wordt ook middels Xpln verzorgd, op basis van de gekozen lijn (Winterswijk-Doetichem, Hattem-Lemmer), kunnen treinen worden aangemaakt en op de horizontale as worden ingetekend. De horizontale as is de weg, de verticale as is de tijd. Dit leidt uiteindelijk tot een Tijd-Weg diagram of Bildfahrplan zoals de Duitsers dit noemen. Het diagram is dus een grafische weergave van de treinenloop. De dienstregeling bevat veel meer dan alleen een Tijd-Weg diagram. De volgende zaken komen hierbij aan de orde:
1. Grafische overzicht van de treinenloop;
2. De Dienstkaart, waarin per trein of gebundeld naar dienst/job, de volgorde van activiteiten is opgenomen (voorbereiding, uitvoering en nabewerking);
3. De locomotief- en/of groepswagenomloop, dit is een grafische weergave per locomotief en/of wagengroep zodat het duidelijk afleesbaar is er sprake is van een volledige omloop (start is ook weer bestemming);
4. Treinsamenstelling, wordt opgenomen in de Dienstkaart, het wagengroepenoverzicht (volgorde LIFO) alsmede de activiteiten per dienstregelingspunt om deze wagengroepen in of uit de treinen te nemen.
5. Omloopkaart, locomotief en/of wagen insteekkaarten die aangeven dat betreffende eenheid in een omloop is opgenomen en daardoor ook geen eigen vrachtbrieven meebrengt.

DG omloop, deze goederentreinbagagewagen wordt altijd geplaatst achter de locomotief en herbergt een bagage- en een administratie kantoortje voor de goederenconducteur. Alleen bij goederentreinen toe te passen.
VIS omloop, het VISvervoer op de lijnen wordt verzorgd door 4 koelwagens die vervoerd worden van Lemmer via Hattem naar Winterswijk.
POST omloop, het POSTvervoer op de lijnen wordt verzorgd door 1 gesloten wagen die vervoerd wordt van Winterswijk via Hattem naar Doetichem.

6. Startopstelling – de startopstelling gezien vanaf de schaduw- en knooppunt stations Winterswijk, Doetichem, Lemmer en Hattem.
7. Dienstregeling per station – het zogenaamde BFO, het overzicht van de treinenloop gezicht vanuit het station/halte/aansl.
8. Ruiterkaartjes, eveneens voor de startopstelling bij de schaduw- en knooppuntstations, handige kaartjes met daarop de Treininformatie. Deze kunnen gebruikt worden tijdens de opbouw van een trein en om aan te geven welke trein fysiek klaarstaat.